ប្រវត្តិនៃបុណ្យមាឃបូជា
ថ្ងៃទី៣១ ខខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលត្រូវនឹងថ្ងៃ១៥ កើត ពេញបូណ៌មី ខែមាឃ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦១ នេះគឺជាថ្ងៃបុណ្យមាឃបូជា ដែលមានសារៈសំខាន់ នៅក្នុងពុទ្ធសាសនា។ មាឃបូជា គឺជាពិធីបុណ្យមួយដែរ ដែលពុទ្ធសាសនិកនាំគ្នាប្រារព្ធធ្វើនៅថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែមាឃ។ គេកំណត់យកថ្ងៃពេញបូណ៌មី ១៥កើត ខែមាឃ ព្រោះថ្ងៃខែនេះទាក់ទងនឹងពុទ្ធ ប្រវត្តិដូចពិសាខបូជាដែរ។ នៅថ្ងៃពេញបូរណ៌មី ខែមាឃក្នុងឆ្នាំដំបូងដែលព្រះពុទ្ធបានត្រាស់ដឹងក្នុងព្រះជន្មាយុ៣៥វស្សា មានមហាសន្និបាតមួយ ដែលមានព្រះអរហន្ត១,២៥០អង្គ ។ ប្រភពនៃព្រះសង្ឃទាំង ១,២៥០អង្គនោះ គឺ ៖
-សិស្សគណរបស់ព្រះឧរុវេលកស្សបៈចំនួន ៥០០អង្គ
- សិស្សគណរបស់ព្រះនទីកស្សបៈចំនួន ៣០០អង្គ
- សិស្សគណរបស់ព្រះគយាកស្សបៈចំនួន ២០០អង្គ
- សិស្សគណរបស់ព្រះសារីបុត្រនិងព្រះមោគ្គល្លានចំនួន២៥០អង្គ។
សរុបព្រះសង្ឃទាំងអស់ ១,២៥០អង្គដោយមិនរាប់បញ្ចូលព្រះឧរុវេលកស្សបៈ,ព្រះនទីកស្សបៈ, ព្រះគយាកស្សបៈ, ព្រះសារីបុត្រ និង ព្រះមោគ្គល្លាននោះទេបើរាប់បញ្ចូល ៥អង្គនេះទៀតបានជា ១,២៥៥ អង្គ។
នៅពេលជួបជុំគ្នា ព្រះពុទ្ធទ្រង់សម្តែងឱវាទ បាដិមោក្ខ ហើយទ្រង់តាំង សារីបុត្រជាបឋមសាវ័កព្រះ មោគ្គល្លានជាទុតិយសាវ័ន។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ទ្រង់បានឆ្លៀតឱកាសនោះ សម្តែងឱវាទបាដិមោក្ខដល់ព្រះសង្ឃចំនួន ១,២៥០អង្គនោះដោយទ្រង់ កំណត់គោលនយោបាយ ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព្រះពុទ្ធសាសនា៥ចំណុចគឺ៖
១. ឧត្តមគតិបានដល់ អំណត់អត់ធ្មត់ចាត់ជាការតស៊ូយ៉ាងសិ្វតស្វាញ (អភ័យទានផ្នែកនយោបាយ)
២. គោលបំណងបានដល់ ព្រះនិព្វានចាត់ជាគោលបំណងខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះពុទ្ធសាសនា (សាធារណៈប្រយោជន៍)។
៣. វិធីបដិបត្តិបានដល់ មិនរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងសត្វ (សិទ្ធិមនុស្ស)។
៤. គោលការណ៍មាន ៣ចំណុចគឺ៖
- មិនធ្វើអំពើអាក្រក់ទាំងពួង (សន្តិសុខ)
- ធ្វើអំពើល្អឲ្យដល់ព្រម (ប្រយោជន៍សង្គម)
- ធ្វើចិត្តរបស់ខ្លួនឲ្យផូរផង់(អត្តាភិវឌ្ឍន៍)។
៥. វិធីសាស្ត្រ មាន៦ចំណុចគឺ៖
-មិនបរិហារកេរ្តិ៍បុគ្គលណា(វចីសុចរិត=សណ្ហវាចា,សច្ចវាចា,អបិសុណវាចា,មន្តាវាចា;ឃោសនាការ)
- មិនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបុគ្គលណា (អហិង្សា ឬ សន្តិវិធី)
- គោរពក្រមសីលធម៌ (ចរិយាសាស្ត្រ)
- ស្គាល់ប្រមាណក្នុងអាហារ (សេដ្ឋកិច្ច)
- អង្គុយឬសិងក្នុងទីស្ងាត់ (នគរូបនីយកម្ម)
- ប្រកបព្យាយាមក្នុងអធិចិត្ត (សិក្សាធិការ)។
ព្រះជន្មគម្រប់៨០វស្សា មុនថ្ងៃបរិព្វាន៣ខែ គឺនៅថ្ងៃពេញបូណ៌មីខែមាឃ មានក្រុមមារមកនិមន្តព្រះពុទ្ធឱ្យចូលនិពា្វន ព្រះអង្គទ្រង់ឆ្លើយប្រាប់មារថា ព្រះអង្គនឹងទ្រង់ នឹងបរិនិព្វាននៅ៣ខែទៀត គឺដល់ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែពិសាខខាងមុខ។ការដាក់ជន្មាយុសង្ខារនេះ គឺជាការបង្ហាញនូវសភាពមិនទៀងនៃសង្ខារដែលកើតមកហើយ រមែងរលត់ទៅវិញជាធម្មតា ដើម្បីឱ្យយើងទាំងអស់គ្នាបានពិចារណាថា សត្វលោកទាំងអស់ គឺស្ថិតក្នុងភាពមិនទៀងទាត់ គ្មាននរណាម្នាក់អមតៈឡើយ សូម្បីតែព្រះអង្គបានត្រាស់ជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ហើយក៏គង់នឹងចូលបរិនិព្វានដែរ ។
នៅពេលព្រះអង្គទ្រង់ដាក់ ព្រះជន្មាយុសង្ខារនោះ មានការកក្រើកញាប់ញ័រផែនដីយ៉ាងខ្លាំង ព្រមទាំងផ្គរលាន់កងរំពង ផ្ទៃមេឃ។ អាស្រ័យដោយ ថ្ងៃពេញបូណ៌មីខែមាឃជាថ្ងៃអស្ចារ្យទី២បែបនេះហើយ (ប្រជុំអរហន្ត និងដាក់អាយុសង្ខារ) បានជាពុទ្ធបរិស័ទនាំគ្នារៀបចំគ្រឿងសក្ការៈបូជាព្រះរតនត្រ័យរំលឹក ដល់ថ្ងៃខួបនោះជាប្រពៃណី។ នៅប្រទេសខ្មែរគេផ្តើមធ្វើបុណ្យមាឃបូជានៅឆ្នាំប្រហែលគ្នា នឹងបុណ្យពិសាខបូជាដែរ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ពិធីបុណ្យមាឃបូជា ប្រព្រឹត្តិទៅនៅពេលយប់ក្នុងវត្តអារាមនីមួយៗ។ តាមទំនៀមពុទ្ធបរិស័ទ ត្រូវដើរប្រទក្សិណព្រះវិហារ៣ជុំសិនមុននឹងចូល។ គេយកទេយ្យវត្ថុរៀបដាក់នៅមុខពុទ្ធរូប រួចអុជទៀនធូប។ លុះជួបជុំគ្នាហើយព្រះសង្ឃ១អង្គដែលចាស់វង្សាជាងគេសូត្រសិក្ខាបទ។ បន្ទាប់មកព្រះសង្ឃ២អង្គ ដែលគង់នៅមុខទេយ្យវត្ថុសូត្រសរសើរ គុណព្រះពុទ្ធ(ពុទ្ធគុណ) លុះចប់អត្ថបទខាងដើម ព្រះសង្ឃត្រូវសម្តែងទេសនា អំពីជីវប្រវត្តិរបស់ព្រះពុទ្ធ។ ការសូត្រ ពុទ្ធគុណ និងសម្តែងទេសនាប្រព្រឹត្តិឆ្លាស់គ្នារហូតដល់អាធ្រាត្រកាលរហូតដល់ភ្លឺ។ ពេលនោះ គេប្រគេនយាគូដល់ព្រះសង្ឃដើម្បីបញ្ចប់ពិធីបុណ្យ។
-សិស្សគណរបស់ព្រះឧរុវេលកស្សបៈចំនួន ៥០០អង្គ
- សិស្សគណរបស់ព្រះនទីកស្សបៈចំនួន ៣០០អង្គ
- សិស្សគណរបស់ព្រះគយាកស្សបៈចំនួន ២០០អង្គ
- សិស្សគណរបស់ព្រះសារីបុត្រនិងព្រះមោគ្គល្លានចំនួន២៥០អង្គ។
សរុបព្រះសង្ឃទាំងអស់ ១,២៥០អង្គដោយមិនរាប់បញ្ចូលព្រះឧរុវេលកស្សបៈ,ព្រះនទីកស្សបៈ, ព្រះគយាកស្សបៈ, ព្រះសារីបុត្រ និង ព្រះមោគ្គល្លាននោះទេបើរាប់បញ្ចូល ៥អង្គនេះទៀតបានជា ១,២៥៥ អង្គ។
នៅពេលជួបជុំគ្នា ព្រះពុទ្ធទ្រង់សម្តែងឱវាទ បាដិមោក្ខ ហើយទ្រង់តាំង សារីបុត្រជាបឋមសាវ័កព្រះ មោគ្គល្លានជាទុតិយសាវ័ន។ ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ទ្រង់បានឆ្លៀតឱកាសនោះ សម្តែងឱវាទបាដិមោក្ខដល់ព្រះសង្ឃចំនួន ១,២៥០អង្គនោះដោយទ្រង់ កំណត់គោលនយោបាយ ក្នុងការផ្សព្វផ្សាយព្រះពុទ្ធសាសនា៥ចំណុចគឺ៖
១. ឧត្តមគតិបានដល់ អំណត់អត់ធ្មត់ចាត់ជាការតស៊ូយ៉ាងសិ្វតស្វាញ (អភ័យទានផ្នែកនយោបាយ)
២. គោលបំណងបានដល់ ព្រះនិព្វានចាត់ជាគោលបំណងខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះពុទ្ធសាសនា (សាធារណៈប្រយោជន៍)។
៣. វិធីបដិបត្តិបានដល់ មិនរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងសត្វ (សិទ្ធិមនុស្ស)។
៤. គោលការណ៍មាន ៣ចំណុចគឺ៖
- មិនធ្វើអំពើអាក្រក់ទាំងពួង (សន្តិសុខ)
- ធ្វើអំពើល្អឲ្យដល់ព្រម (ប្រយោជន៍សង្គម)
- ធ្វើចិត្តរបស់ខ្លួនឲ្យផូរផង់(អត្តាភិវឌ្ឍន៍)។
៥. វិធីសាស្ត្រ មាន៦ចំណុចគឺ៖
-មិនបរិហារកេរ្តិ៍បុគ្គលណា(វចីសុចរិត=សណ្ហវាចា,សច្ចវាចា,អបិសុណវាចា,មន្តាវាចា;ឃោសនាការ)
- មិនធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបុគ្គលណា (អហិង្សា ឬ សន្តិវិធី)
- គោរពក្រមសីលធម៌ (ចរិយាសាស្ត្រ)
- ស្គាល់ប្រមាណក្នុងអាហារ (សេដ្ឋកិច្ច)
- អង្គុយឬសិងក្នុងទីស្ងាត់ (នគរូបនីយកម្ម)
- ប្រកបព្យាយាមក្នុងអធិចិត្ត (សិក្សាធិការ)។
ព្រះជន្មគម្រប់៨០វស្សា មុនថ្ងៃបរិព្វាន៣ខែ គឺនៅថ្ងៃពេញបូណ៌មីខែមាឃ មានក្រុមមារមកនិមន្តព្រះពុទ្ធឱ្យចូលនិពា្វន ព្រះអង្គទ្រង់ឆ្លើយប្រាប់មារថា ព្រះអង្គនឹងទ្រង់ នឹងបរិនិព្វាននៅ៣ខែទៀត គឺដល់ថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែពិសាខខាងមុខ។ការដាក់ជន្មាយុសង្ខារនេះ គឺជាការបង្ហាញនូវសភាពមិនទៀងនៃសង្ខារដែលកើតមកហើយ រមែងរលត់ទៅវិញជាធម្មតា ដើម្បីឱ្យយើងទាំងអស់គ្នាបានពិចារណាថា សត្វលោកទាំងអស់ គឺស្ថិតក្នុងភាពមិនទៀងទាត់ គ្មាននរណាម្នាក់អមតៈឡើយ សូម្បីតែព្រះអង្គបានត្រាស់ជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ហើយក៏គង់នឹងចូលបរិនិព្វានដែរ ។
នៅពេលព្រះអង្គទ្រង់ដាក់ ព្រះជន្មាយុសង្ខារនោះ មានការកក្រើកញាប់ញ័រផែនដីយ៉ាងខ្លាំង ព្រមទាំងផ្គរលាន់កងរំពង ផ្ទៃមេឃ។ អាស្រ័យដោយ ថ្ងៃពេញបូណ៌មីខែមាឃជាថ្ងៃអស្ចារ្យទី២បែបនេះហើយ (ប្រជុំអរហន្ត និងដាក់អាយុសង្ខារ) បានជាពុទ្ធបរិស័ទនាំគ្នារៀបចំគ្រឿងសក្ការៈបូជាព្រះរតនត្រ័យរំលឹក ដល់ថ្ងៃខួបនោះជាប្រពៃណី។ នៅប្រទេសខ្មែរគេផ្តើមធ្វើបុណ្យមាឃបូជានៅឆ្នាំប្រហែលគ្នា នឹងបុណ្យពិសាខបូជាដែរ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ពិធីបុណ្យមាឃបូជា ប្រព្រឹត្តិទៅនៅពេលយប់ក្នុងវត្តអារាមនីមួយៗ។ តាមទំនៀមពុទ្ធបរិស័ទ ត្រូវដើរប្រទក្សិណព្រះវិហារ៣ជុំសិនមុននឹងចូល។ គេយកទេយ្យវត្ថុរៀបដាក់នៅមុខពុទ្ធរូប រួចអុជទៀនធូប។ លុះជួបជុំគ្នាហើយព្រះសង្ឃ១អង្គដែលចាស់វង្សាជាងគេសូត្រសិក្ខាបទ។ បន្ទាប់មកព្រះសង្ឃ២អង្គ ដែលគង់នៅមុខទេយ្យវត្ថុសូត្រសរសើរ គុណព្រះពុទ្ធ(ពុទ្ធគុណ) លុះចប់អត្ថបទខាងដើម ព្រះសង្ឃត្រូវសម្តែងទេសនា អំពីជីវប្រវត្តិរបស់ព្រះពុទ្ធ។ ការសូត្រ ពុទ្ធគុណ និងសម្តែងទេសនាប្រព្រឹត្តិឆ្លាស់គ្នារហូតដល់អាធ្រាត្រកាលរហូតដល់ភ្លឺ។ ពេលនោះ គេប្រគេនយាគូដល់ព្រះសង្ឃដើម្បីបញ្ចប់ពិធីបុណ្យ។
Post a Comment